1. Bệnh mày đay là gì
Bệnh mề đay (hay thường được gọi là bệnh mày đay) là phản ứng của mao mạch trên da với các yếu tố khác nhau gây nên phù cấp hoặc mạn tính ở trung bì.
Là bệnh da phổ biến, do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, dễ nhận biết nhưng rất khó tìm được nguyên nhân chính xác.
2. Nguyên nhân
Có 5 loại mày đay khác nhau:
Mày đay thông thường. Loại mày đay này xuất hiện thường do thức ăn, do thuốc, do nọc độc, do tác nhân đường hô hấp, do nhiễm trùng, do tiếp xúc với chất hữu cơ hay hóa học.
Mày đay vật lý. Mày đay xuất hiện do các yếu tố vật lý từ bên ngoài, thường do cơ chế không dị ứng, chiếm hơn 50% các trường hợp mày đay mạn tính, bao gồm: Mày đay do vận động xúc cảm như khi mệt nhọc, gắng sức, stress. Mày đay do quá lạnh, do quá nóng, do ánh sáng mặt trời, do nước.
Mày đay do các bệnh hệ thống. Loại này mày đay có thể xuất hiện do người bệnh mắc bệnh toàn thân như: lupus ban đỏ, viêm mạch, tiểu đường, cường giáp, ung thư.
Mày đay do di truyền. Khoảng 50 – 60% các trường hợp mày đay liên quan đến yếu tố này. Nếu có mẹ hoặc bố bị mày đay thì khoảng 25% con cũng bị bệnh này. Nếu cả hai bố mẹ bị mày đay thì tỷ lệ lên đến 50%.
Mày đay tự phát (vô căn): là mày đay không tìm ra nguyên nhân, chiếm khoảng 50% các trường hợp.
3. Triệu chứng
Người bị mày đay là các sẩn phù kích thước to nhỏ khác nhau xuất hiện ở bất kì vùng da nào trên cơ thể. Sẩn phù hơi nổi cao trên mặt da, màu sắc hơi đỏ hoặc nhợt nhạt hơn vùng da xung quanh. Kích thước và hình dáng của các mảng sẩn thay đổi nhanh chóng, xuất hiện nhanh, mất đi nhanh.
Các nốt mày đay có thể xuất hiện ở một vùng nhất định trên da hoặc lan rộng toàn thân. Ở vùng da nhạy cảm như mi mắt, môi, sinh dục ngoài… các ban đỏ, sẩn phù xuất hiện đột ngột làm sưng to cả một vùng, còn gọi là phù mạch hay phù Quincke. Nếu phù Quincke ở thanh quản hay ống tiêu hóa sẽ gây nên bệnh lí nặng như khó thở nặng, đi ngoài phân lỏng, đau bụng quặn, tụt huyết áp, rối loạn tim mạch hay sốc phản vệ thực sự.
Đa số trường hợp mày đay rất ngứa, càng gãi càng ngứa và nổi thêm nhiều sẩn khác. Tuy nhiên, có trường hợp chỉ là cảm giác châm chích hoặc rát bỏng.
Sau vài phút hoặc vài giờ thì các sẩn phù lặn mất, không để lại dấu vết gì trên da. Bệnh hay tái phát từng đợt.
4. Cách điều trị
Điều trị bệnh phụ thuộc vào loại mày đay, mức độ trầm trọng và thời gian kéo dài của bệnh.
Xác định và loại bỏ dị nguyên gây bệnh, tránh tiếp xúc lại với dị nguyên là cách tốt nhất trong điều trị và phòng bệnh. Tuy nhiên, nhiều trường hợp rất khó phát hiện các dị nguyên này.
– Tự chăm sóc:
+ Dừng tất cả các loại thuốc hoặc thực phẩm nghi ngờ gây dị ứng
+ Hạn chế gãi, chà xát mạnh trên da
+ Có thể áp lạnh hoặc tắm lạnh, tránh tắm nóng
+ Tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp
+ Tẩy giun sán, chống táo bón
+ Mặc quần áo cotton nhẹ nhàng, vừa vặn
+ Tránh các hoạt động nặng nhọc hoặc các nguyên nhân gây ra mồ hôi
+ Cố gắng nghỉ ngơi và giảm các stress
– Điều trị cụ thể. Các trường hợp nặng và nhẹ cần được kê đơn thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.
– Đối với mày đay mạn tính: thường liên quan đến các bệnh lí bên trong nên ngƣời bệnh cần được khám chuyên khoa, làm thêm các xét nghiệm cần thiết để tìm đúng nguyên nhân và có cách điều trị thích hợp.
5. Phòng bệnh
Những người dễ bị nổi mày đay thường có cơ địa nhạy cảm, do vậy, để phòng bệnh, cần lưu ý: Luôn chú ý mặc ấm, hạn chế tối đa tiếp xúc với môi trường lạnh, giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ, tránh ăn thức ăn, uống các loại thuốc đã gây dị ứng, thận trọng khi sử dụng mỹ phẩm, lựa chọn sử dụng mỹ phẩm phù hợp, phải đeo khẩu trang và mặc quần áo bảo hộ lao động khi tiếp xúc với môi trường có nhiều hóa chất độc hại…
